ایجاد فرهنگ مشارکت و مسئولیتپذیری عمومی
هیچ حکمرانی نمیتواند عدالت و پیشرفت واقعی را محقق کند، اگر مردم نقش واقعی خود را در اداره کشور احساس نکنند. تجربه امروز نشان میدهد که وقتی تصمیمها فقط در اتاقهای بسته گرفته میشوند، مردم احساس میکنند صدایشان شنیده نمیشود و انگیزه مشارکتشان کاهش مییابد.
چالشها:
۱. مشارکت محدود و تشریفاتی: بسیاری از شوراها و سازوکارها بیشتر جنبه رسمی دارند و مردم تأثیری در تصمیمگیریها نمیبینند.
۲. احساس کممسئولیتی: وقتی نتیجه تصمیمات به مردم یا مدیران برنمیگردد، انگیزه برای مسئولیتپذیری کاهش مییابد.
۳. کمبود آموزش عملی: فرهنگ مشارکت و مسئولیتپذیری باید در عمل تجربه شود، نه فقط در حرف و شعار.
۴. کاهش اعتماد عمومی: وقتی مردم احساس کنند مشارکتشان اثر واقعی ندارد، اعتماد به نظام فرسوده میشود.
🔑 راهکارها:
▫️ایجاد سازوکارهای مشارکت واقعی و ملموس در تصمیمگیری و نظارت، به جای فرمالیته بودن.
▫️ترویج فرهنگ مسئولیتپذیری روزمره در خانواده، مدرسه و محیط کاری.
▫️آموزش عملی و تجربه مشارکت مستقیم برای جلب اعتماد و انگیزه مردم.
▫️ایجاد کانالهای شفاف بازخورد که مردم ببینند نظرشان اثر دارد و تصمیمها اصلاح میشوند.
وقتی فرهنگ مشارکت و مسئولیتپذیری در زندگی روزمره مردم نهادینه شود، اعتماد عمومی تقویت میشود، تصمیمها اثرگذار میشوند و پیشرفت و عدالت واقعی به دست میآید. مشارکت تنها یک شعار نیست؛ این همان نیروی محرکهای است که کشور را به آیندهای بهتر هدایت میکند.
✍️ این یادداشت چهل و یکم از سلسله مباحث «نقد مدل حکمرانی در جمهوری اسلامی» است.
