نقش اشرف پهلوی در سقوط رژیم پهلوی

اَشرَف‌المُلوک پهلوی، (۴ آبان ۱۲۹۸ – ۱۷ دی ۱۳۹۴)، که تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ با لقب سلطنتی والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی از او نام بُرده می‌شد. شاهزاده و دیپلمات ایرانی بود. او فرزند رضاشاه و خواهر دوقلوی محمدرضا پهلوی بود و به عنوان رئیس کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد و کمیسیون حقوق زنان سازمان ملل متحد فعالیت کرده بود و از فعال‌های حقوق زنان در ایران بود. از اشرف پهلوی، همچنین به عنوان یکی از عوامل مؤثر جریان کودتای ۲۸ مرداد و سقوط محمدمصدق نام برده شده است. او روز پنجشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۴ در ۹۶ سالگی در منطقه مونت‌کارلو، شاهزاده‌نشین موناکو مرد. اشرف پهلوی سه بار در طول زندگی تبعید شد؛ نخستین تبعید او در کنار پدرش رضاشاه به موریس، دومین تبعید او در زمان محمدمصدق و سومین تبعید او پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ بود.

پلنگ سیاه دربار

🔹خواهر دوقلوی محمدرضا شاه، یکی از شخصیت‌های مهم در دوران پهلوی بود و به عنوان فردی قدرتمند ‏و نزدیک به دربار، به شدت در امور سیاسی، اجتماعی و اقتصادی دخالت داشت. برخی از فسادهای مرتبط با او به شرح زیر است؛

‏۱. فساد در تجارت و صنایع
اشرف ‏در بسیاری از قراردادهای تجاری و صنایع به‌ویژه نفتی و نظامی با بسیاری از شرکت‌های داخلی و خارجی برای منافع شخصی بهره برد، مانند اعطای قراردادهای پرسود به ‏نزدیکانش و کسب سهم عمده از این قراردادها.‏

‏۲. ایجاد شبکه‌های نفوذ سیاسی
‏اشرف از قدرت خود برای ایجاد شبکه بزرگ از افراد وفادار در دستگاه‌های دولتی و امنیتی استفاده می‌کرد.

‏۳. دخالت در تغییرات حکومتی و سیاسی ‏
اشرف در بسیاری از موارد برای حفظ قدرت خاندان خود، در تغییرات سیاسی از جمله کودتای ۲۸ مرداد از طریق حمایت مالی و ‏ارتباط با سازمان‌های جاسوسی خارجی، از جمله سیا و ‏MI6‎، نقش داشت.

‏۴. دخالت در امور نظامی و امنیتی
‏اعمال نفوذ در تصمیمات و انتصابات دستگاه‌های نظامی و امنیتی برای تأمین منافع خود و دوستانش که منجر به فساد در ارتش و سایر ‏نهادهای امنیتی می‌شد.

‏۵. ارتباط با افراد فاسد و سیاستمداران خارجی
روابط نزدیک با شخصیت‌های فاسد داخلی و خارجی به عنوان میانجی در ارتباط با برخی از سیاستمداران خارجی برای پیشبرد منافع شخصی‌ و ‏همچنین منافع اقتصادی و سیاسی خارجی‌ها در ایران.

‏۶. جهت‌دهی فساد فرهنگی و هنری
‏اشرف در مواردی از شخصیت‌های فرهنگی، مشروط به وفاداری به او و دربار حمایت می‌کرد.

‏۷. نفوذ در بانک‌ها و زمین‌خواری
‏اشرف از قدرت خود برای نفوذ در بازارهای اقتصادی و معاملات زمین استفاده می‌کرد. او از نفوذ خود ‏برای دریافت وام‌های کلان بدون بازپرداخت از بانک‌های دولتی استفاده می‌کرد. همچنین، او و نزدیکانش با خرید ‏زمین‌های کشاورزی و تبدیل آن‌ها به مناطق تجاری و مسکونی، سودهای کلانی به جیب می‌زدند.

‏۸. دست داشتن در قاچاق مواد مخدر ‏
اشرف از شبکه‌های بین‌المللی برای قاچاق مواد مخدر، به‌ویژه هروئین، بهره ‏می‌برد. تا جائیکه یک بار در دهه ۱۹۶۰، پلیس سوئیس مقدار زیادی مواد مخدر را در چمدان‌های او ‏کشف کرده بود، اما به دلیل نفوذ سیاسی‌اش، این پرونده مسکوت ماند.

‏۹. ارتباط با گروه‌های مافیایی و قاچاق اسلحه ‏
اشرف با برخی گروه‌های ‏مافیایی بین‌المللی و واسطه‌های فروش اسلحه در ارتباط بود و در تأمین سلاح برای برخی گروه‌های سیاسی و دخالت در درگیری‌های منطقه‌ای نقش داشت.

‏۱۰. فساد اخلاقی و برگزاری مهمانی‌های خاص
اشرف میزبان برگزاری مهمانی‌های اشرافی و مجالس خصوصی که در آن ‏فساد اخلاقی رواج داشت بود. این مهمانی‌ها محل تجمع مقامات بلندپایه داخلی و خارجی بود و در آن‌ها ‏روابط ناسالم و غیررسمی شکل می‌گرفت که به نفوذ او در میان سیاستمداران داخلی و خارجی کمک می‌کرد. ‏

‏۱۱. اختلاس دولتی و دخالت در امور خیریه برای کسب شهرت
اشرف از امور خیریه برای کسب شهرت و محبوبیت استفاده می‌کرد و با تأسیس یا حمایت از ‏برخی مؤسسات خیریه، با استفاده از بودجه‌های دولتی سعی در ‏سوءاستفاده از منابع مالی و عدم شفافیت داشت.

‏۱۲. فروش مقام‌ها و موقعیت‌های دولتی
اشرف در ازای دریافت رشوه، مقام‌ها و موقعیت‌های دولتی را به افراد خاص واگذار ‏می‌کرد. این اقدامات باعث شد تا افراد نالایق و فاسد در پست‌های مهم قرار بگیرند و فساد در سیستم اداری و سیاسی ‏گسترش یابد.‏

‏۱۳. فروش گذرنامه و مدارک رسمی
اشرف پهلوی در ازای دریافت رشوه، گذرنامه و مدارک رسمی را به افراد خاص واگذار می‌کرد. ‏این اقدامات باعث می‌شد تا افراد فاسد یا مجرمان به راحتی از کشور خارج شوند یا به موقعیت‌های خاص دست یابند.‏

‏۱۴. دخالت در انتخابات و تقلب انتخاباتی
اشرف در بسیاری از انتخابات دخالت می‌کرد و از نفوذ خود برای دستکاری نتایج انتخابات استفاده ‏می‌کرد. او با حمایت از نامزدهای مورد نظر خود و سرکوب مخالفان، سعی در حفظ قدرت خاندان پهلوی و شبکه‌های ‏وابسته به آن داشت.‏

‏۱۵. دخالت در امور قضایی
اشرف از نفوذ خود برای تأثیرگذاری بر روند دادرسی و تصمیم‌گیری‌های ‏قضایی استفاده می‌کرد و با فشار بر قضات و مقامات قضایی، سعی در تبرئه افراد نزدیک به خود یا مجازات مخالفان ‏سیاسی داشت.‏

 

🔴 نتیجه‌گیری ‏

فسادهای اشرف پهلوی نه تنها محدود به سوءاستفاده مالی و اقتصادی نبود، بلکه در زمینه‌های سیاسی، اجتماعی و حتی ‏بین‌المللی نیز گسترش داشت. نقش او در قاچاق مواد مخدر، معاملات پنهانی اسلحه، حمایت از سیاست‌های سرکوبگرانه ‏و فساد اخلاقی، تصویری از یک چهره قدرتمند اما فاسد را نشان می‌دهد که یکی از عوامل سقوط حکومت پهلوی به ‏شمار می‌رود.‏